Error message

  • Warning: A non-numeric value encountered in element_children() (line 6738 of C:\www.parlamento.tl\includes\common.inc).
  • Warning: A non-numeric value encountered in element_children() (line 6738 of C:\www.parlamento.tl\includes\common.inc).

Biblioteca Parlamentar

História Biblioteca no Arquivo Parlamento Nacional de Timor-Leste nian

Parlamento Nacional de Timor Leste nia Biblioteca harii iha tinan 2000, bainhira estabelece Conselho Nacional de Timor-Leste, liutiha referendo iha 30 Agosto 1999, ho apoio husi Assembleia da República Portugal nian.

 

Fatin ba Biblioteca e Arquivo uluk iha primeiro andar iha edifício Conselho Nacional nian (agora daudaun Parlamento Nacional). Hahú ho estante neen halo ho ai, hodi tau livro, mesa-serbisu ida iha sala klaran, mesa secretária rua ba funcionários no computador haat, ne’ebé tolu iha acesso ba internet. Fundo bibliográfico iha tempo ne’ebá inclui monografia hamutuk mais ou menos 1000, ne’ebé barakliu maka dicionários (português, inglês no lian indonésia), códigos jurídicos no compilações kona-ba legislação portuguesa ne’ebé Assembleia da República maka oferece. Volume rihun ida corresponde ba título ketaketak mais ou menos atus ida de’it. Além de publicações ne’ebé iha, serviço Biblioteca nian mós halibur no organiza documentação no informação kona-ba área parlamentar liuhosi internet. Liuhosi fonte informação oioin ne’ebé disponível iha internet, iha objetivo atu halibur documentação no organiza dossiê sira ho texto husi Constituição nação oioin nian no mós texto sira kona-ba Direito Internacional iha área Direitos Humanos, ne’ebé relevante ba atividade futura Assembleia Constituinte nian.

 

Assembleia Constituinte da RDTL, ne’ebé eleito iha 30 agosto 2001, começa funciona iha setembro 2001. Sala Biblioteca e Arquivo nian muda fali ba fatin seluk besik sala reunião nian, hodi nune’e fó biban atu acompanha reuniões plenárias. Maibé fatin ne’e la adequado tanba la iha condições atu assegura funcionamento di’ak Biblioteca nian.

 

Iha fevereiro 2006 Parlamento Nacional de Timor Leste ho Congresso Estados Unidos da América nian assina protocolo cooperação ida ho objetivo atu tulun desenvolve Parlamento Nacional de Timor-Leste nia Biblioteca. Cooperação ne’e fó biban ba funcionária na’in-rua Biblioteca e Arquivo nian atu simu formação iha Library of Congress nia agência iha Jacarta iha 2006. Liuhosi cooperação ne’e, Congresso Americano, liuhosi ninia agência, The Asia Foundation, mós sosa equipamento oioin hanesan mesas ba leitura, mesas secretárias, cadeiras, estantes hodi tau livro, computador sira, televisão, livro oioin no material seluseluk ne’ebé precisa atu estabelece no organiza biblioteca.

 

Iha 2007 sala Biblioteca e Arquivo nian hetan tranderência fali ba instalações foun, iha sala reunião plenária nia sorin, iha fatin ida ne’ebé luan tan no serviço bele funciona iha ne’ebá. Liutiha instala iha fatin foun ne’e, Biblioteca ne’e inaugura husi Embaixador Estados Unidos da América nian iha Timor-Leste, Sr. Hans Klem, iha Maio 2008.

 

Iha Fevereiro 2009 protocolo ida estabelece ba cooperação técnica parlamentar entre Parlamento Nacional de Timor-Leste ho Assembleia da República Portugal nian ho objetivo atu hatán ba necessidade oioin iha área prioritária sira ba desempenho di’ak husi instituição parlamentar Timor-Leste nian, inclui área Biblioteca e Arquivo nian.

 

Hodi implementa protocolo ba cooperação ne’ebé temi ne'e, iha ação oioin ne’ebé hala’o, iha julho-agosto 2010: Instala aplicação informática“DocBase” no fó formação ba funcionário sira Biblioteca nian, sosa livro sira kona-ba lei no legislação, no publica livro rihun rua ho Constituição de Timor-Leste iha lian oficial rua (português ho tetun, 3ª edição), ne’ebé Assembleia da República mak oferece. Iha fevereiro 2011 hala’o mós programa formação kona-ba arquivo ba funcionários Biblioteca e Arquivo nian husi Parlamento Nacional.

 

Iha 2013, liuhodi Programa Nações Unidas nian ba Desenvolvimento (PNUD) começa formação contínua iha área arquivo, ho contratação ba assessor internacional ida, hodi buka cria sistema integrado arquivo nian iha PN-TL no cria fatin adequado ba Arquivo Histórico.

 

Agora daudaun iha funcionário na’in-tolu ne’ebé serbisu iha Biblioteca e Arquivo: bibliotecário na’in-rua ho arquivista na’in-ida.

 

Fundo bibliográfico inclui monografia no periódico sira-ne’ebé simu nu’udar oferta husi Assembleia da República Portugal nian, husi Instituto Camões, husi Câmara de Deputados Brasil nian, husi The Asian Foundation no husi Congresso Americano, no número nia evolução bele haree tuir mai ne’e:

publicação 800 iha 2001; publicação 1217 iha 2002; publicação 1720 iha 2003; publicação 2028 iha 2004; publicação 2205 iha 2005; publicação 2270 iha 2006; publicação 2300 iha 2007; publicação 3520 iha 2008; publicação 3988 iha 2009; publicação 4283 iha 2010; publicação 4500 iha 2013.

Fundo arquivístico constituído husi documento sira-ne’ebé instituição parlamentar oioin hamosu:

Conselho Nacional; Assembleia Constituinte; I ho II Legislatura Parlamento Nacional nian

Arquivo Histórico PN-TL nian seidauk iha fatin ketak ba depósito, iha maka conjunto documental restrito tebes ne’ebé rai iha sala Biblioteca nian.

Sala ba Leitura iha Biblioteca e Arquivo nakloke ba público husi segunda to’o sexta-feira, tuku 9.00 to’o 12.00 dadeer no tuku 02.30 to’o 05.00 lokraik. Público ne’ebé mai husi li’ur labele empresta livro ka publicação atu lori ba uma, tem que consulta iha sala laran de’it.